شاخصه‌های ایده‌پردازی در فرآیند طراحی از دیدگاه نشانه‌شناختی با کاربست تحلیل عامل R

بیان مساله: بسیاری از معضلات جامعه معماری، از جمله تضعیف ابعاد هویتی چون حس تعلق به مکان، در نتیجه­ کم ­توجهی به وجوه معنایی و خوانش اثر در طراحی شکل می­ گیرد. چراکه مولفه­ های معانی با ایجاد ادراکی درونی از فضا، عاملی موثر در به وجود آوردن هویت و زیبایی است. نشانه­ ها به عنوان شاخص­ ترین عوامل معنایی، می ­توانند عاملی مؤثر در ارتقای حس مکان در ارتباط هرچه بهتر با مخاطب باشند. از آن­جا که یکی از ابتدایی ­ترین و مهم ­ترین بخش­ ها در فرآیند طراحی، ایده­ پردازی است، آسیب مطرح شده مبنی بر عدم توجه به معنا در فرآیند طراحی را می­ توان در بخش ایده ­یابی نیز ریشه ­یابی نمود؛ چراکه نتیجه نهایی طراحی، بازنمود و انعکاس ایده ­ها است. این درحالی است که امروزه غالبا کپی ­برداری از نمونه ­ها، راه­کار اصلی ایده­ پردازی در سطوح طراحی است که به بی­ هویتی و عدم توجه به فرهنگ اجتماعی منجر خواهد شد. پیشینه پژوهش بر تحقیقاتی اشاره دارد که بر منابع برداشت ایده و بررسی جایگاه آن در فرآیند طراحی تمرکز یافته ­اند و در این میان، خلا رویکرد معنامحوری در ایده ­پردازی محسوس است. سوال تحقیق: اصلی ­ترین پرسش تحقیق از چیستیِ مهم­ ترین مولفه ­های موثر بر ایده ­پردازی طراحی با کاربست نشانه ­شناختی، براساس الگوهای ذهنی فراگیران معماری پرسش می ­نماید. سوال جزئی­ تر نیز محوری ­ترین عامل در دست­یابی به شاخصه ­های موثر بر ایده­ پردازی نشانه ­شناسانه را جست­وجو خواهد نمود. اهداف تحقیق: پژوهش در راستای دست­یابی به هدف اصلاح فرآیندهای ایده ­پردازی طراحی با بهره­ گیری از دانش نشانه­ شناسی در ساحت خوانش مخاطب، به تحلیل مسیر و تحلیل عامل می­ پردازد. روش تحقیق: روش تحقیق پیمایشی، با استفاده از ابزار پرسش­نامه پاسخ بایست و با نمونه­ گیری از دانشجویان معماری دانشگاه­ های مطرح شهر تهران، در راستای تحقق هدف به­ کارگرفته شده ­اند. مهم­ترین یافته­ ها و نتیجه گیری تحقیق: بر این اساس مهم ­ترین مولفه ­های موثر بر ایده ­پردازی طراحی با کاربست نشانه­ شناختی، براساس الگوهای ذهنی معماران، عوامل «تحلیل پژوهش ­محور»، «ابعاد روان­شناختی»، «ابعاد زیبایی­ شناختی»، «ارزیابی­ خوانش ­محور جمعی نشانه ­ها» و «بداعت در ایده ­پردازی» تبیین گردید و محوری ­ترین شاخصه آن­ ها، عامل «خوانایی» در ادراک مخاطبان از نشانه مطرح است.